Θέμα 1 Τοπικές αρχές στην Ε.Ε. που εφαρμόζουν επιτυχημένες στρατηγικές προς την ένταξη των γυναικών ΥΤΧ: Παραδείγματα

Η Μπόλονια αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα συνέργειας με οργανισμούς και άτομα που επιδιώκουν έναν κοινωνικό αντίκτυπο, πέραν του οικονομικού κέρδους. Επιπρόσθετα, ο δήμος διευθύνει έργα κοινωνικής οικονομίας.  Έχει χρηματοδοτήσει το πρόγραμμα Salus, το οποίο αφορά τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων που εστιάζουν στην υποδοχή των νεοαφιχθέντων στην πόλη. Οι πρόσφυγες συνεισφέρουν στην τοπική οικονομία μέσω των δεξιοτήτων και της επαγγελματικής τους εμπερίας, τα οποία τους προσφέρουν αυτονομία και τη δυνατότητα απτής ενσωμάτωσης. Ένα σημαντικό ποσοστό των ωφελούμενων του συγκεκριμένου προγράμματος είναι γυναίκες ΥΤΧ.

Το φαινόμενο των οικογενειακών επανενώσεων στην πόλη του Τορίνο εξισορρόπησε σταδιακά την αναλογία των δύο φύλων και οι γυναίκες μετανάστριες αποτελούν πλέον το ήμισυ του μεταναστευτικού πληθυσμού. Αν και ο ρόλος του δήμου στην ένταξη των μεταναστών δεν είναι νομικά καθορισμένος, απορρέει από τις εθνικές και περιφερειακές στρατηγικές δημόσιας χρηματοδότησης, καθώς και από τις εντολές του δήμου σε τομείς πολιτικής που έχουν άμεση σχέση με την ένταξη των μεταναστών, όπως η απασχόληση και η επαγγελματική κατάρτιση. Το Τορίνο παρουσίασε μια πρωτοβουλία που δρομολογήθηκε στην πόλη για την κάλυψη των αναγκών των μεταναστών, ιδίως των γυναικών: το πρόγραμμα “Γυναίκες στη γειτονιά” βοηθά τις μετανάστριες που ζουν στην πόλη για πολλά χρόνια να αποκτήσουν πρόσβαση σε υπηρεσίες μέσω μιας ιδιωτικής σχέσης μεταξύ ομοτίμων με εμπορικές επιχειρήσεις.

Η Ουτρέχτη εφαρμόζει εδώ και 20 χρόνια την πολιτική “κρεβάτι, μπάνιο και ψωμί” για να βοηθήσει τους μετανάστες χωρίς χαρτιά που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση. Οι προσφορές περιλαμβάνουν στέγαση, νομικές συμβουλές και διάφορες μορφές βοήθειας για την οικοδόμηση ενός καλύτερου μέλλοντος. Το 59% των μεταναστών χωρίς χαρτιά που έλαβαν αυτή τη στήριξη έλαβαν κάρτα παραμονής, το 14% έλαβαν πρόσβαση σε στέγη σε κέντρο ασύλου και το 19% στάλθηκαν πίσω στις χώρες καταγωγής τους. Μόνο το 8% των μεταναστών χωρίς χαρτιά χάθηκε για παράνομη παραμονή. Κατά συνέπεια, το ποσοστό επιτυχίας για την Ουτρέχτη αγγίζει το 90%

Η ισότητα των φύλων είναι ένα από τα πιο φλέγοντα ζητήματα στον κόσμο σήμερα, και η πόλη της Ουτρέχτης αποφάσισε να μην μείνει πίσω, καταρτίζοντας φιλόδοξα σχέδια για την υποδοχή και την ένταξη των προσφύγων, με έμφαση στις γυναίκες. Τα μαθήματα αγγλικών και ολλανδικών, ο διαδικτυακός και τεχνολογικός αλφαβητισμός και η επιχειρηματικότητα είναι μεταξύ των επιλογών που είναι διαθέσιμες σε όσους ζουν στα κέντρα ή έχουν λάβει άδεια παραμονής. Έχει αναληφθεί μια σειρά πρωτοβουλιών με στόχο τις γυναίκες μετανάστριες (σημαντικός αριθμός από αυτές προέρχεται από Τρίτες Χώρες), συμπεριλαμβανομένων των “Neighbourhood Academy”, “Welkom in Utrecht” και “1000 Flowers Blossom”

Το πρόγραμμα K!X στο Άμστερνταμ παρείχε σε μετανάστριες γυναίκες γλωσσική κατάρτιση και καθοδήγηση με επίκεντρο την εργασία. Τα εντατικά γλωσσικά μαθήματα απευθύνονται σε γυναίκες που ήρθαν στο Άμστερνταμ ως πρόσφυγες και έχουν το νόμιμο δικαίωμα να εργαστούν στην πόλη. Οι γυναίκες που εγγράφονται στα μονοετή μαθήματα μαθαίνουν ολλανδικά, ενώ παράλληλα βελτιώνουν τις δεξιότητες επικοινωνίας, παρουσίασης και δικτύωσης.

Εκπαιδεύονται από επαγγελματίες και εθελοντές που ήταν κάποτε πρόσφυγες στις Κάτω Χώρες και καθοδηγούνται από επαγγελματίες που τους βοηθούν να διευρύνουν τα επαγγελματικά τους δίκτυα. Οι γυναίκες συναντώνται επίσης με τοπικούς εργοδότες για να συζητήσουν για τον κόσμο της εργασίας και τις αποχρώσεις της τοπικής αγοράς εργασίας.

Αν και το πρόγραμμα σχεδιάστηκε για γυναίκες, οι άνδρες μετανάστες είναι ευπρόσδεκτοι να συμμετάσχουν και η επιτυχία του έχει ήδη οδηγήσει στην υιοθέτηση των μεθόδων του από άλλα προγράμματα ένταξης, όπως το K! X Spotlight, το οποίο βρίσκεται τώρα σε εφαρμογή.

Η πόλη του Μονάχου συνεργάζεται με το γερμανικό δίκτυο “Ένταξη μέσω προσόντων” για να βοηθήσει τις μετανάστριες να ξεπεράσουν τα εμπόδια στην απασχόληση. Αντιμετωπίζουν τις διακρίσεις, την επάνοδο στο εργατικό δυναμικό μετά από γονική άδεια και την εξεύρεση εργασίας μερικής απασχόλησης. Εκτός από τη βοήθεια στην επαγγελματική δικτύωση, η ομάδα συνδέει τις μετανάστριες με επιχειρήσεις φιλικές προς την οικογένεια. Περισσότερες από τις μισές από όσες έλαβαν καθοδήγηση μέσω του δικτύου τα τελευταία πέντε χρόνια ήταν γυναίκες, ενώ σχεδόν το 80% βρήκαν μια θέση εργασίας που να ανταποκρίνεται στα προσόντα τους μέσα σε έξι μήνες.

Το CELAV – Κέντρο για την Εργασιακή Ένταξη – στο Μιλάνο βοηθά ευάλωτα άτομα, πολλά από τα οποία είναι πρόσφυγες, να βρουν εργασία στην πόλη. Το κέντρο γνωρίζει πολύ καλά τις αποχρώσεις των ατομικών καταστάσεων των ευάλωτων ατόμων. Η βοήθεια μπορεί να κυμαίνεται από πληροφορίες στο μπροστινό γραφείο μέχρι συμβουλευτική και τρίμηνη πρακτική άσκηση στην εργασία. Οι εταιρείες που δέχονται μετανάστριες για πρακτική άσκηση κυμαίνονται από ΜΚΟ και κοινωνικές επιχειρήσεις έως ιδιωτικές εταιρείες, απαιτώντας υψηλό επίπεδο δέσμευσης και από τις δύο πλευρές. Η πόλη του Μιλάνου κάνει σημαντική δουλειά, από την εξεύρεση της κατάλληλης θέσης εργασίας μέχρι τη συμβουλευτική υποστήριξη των εργοδοτών σχετικά με τις νομοθετικές και γραφειοκρατικές διαδικασίες και την πλήρη κάλυψη των επιδομάτων εργασίας των ασκούμενων.

Στο Βερολίνο, η υποστήριξη παρέχεται από γυναίκες και για γυναίκες. Στο πλαίσιο του προγράμματος Bridge διοργανώνονται πολύγλωσσες εκδηλώσεις για γυναίκες πρόσφυγες, στις οποίες άλλες γυναίκες μπορούν να δώσουν γρήγορες και σαφείς απαντήσεις σε ερωτήσεις σχετικά με την εργασία στη Γερμανία. Επειδή οι γυναίκες πρέπει συχνά να ασχολούνται με επιπλέον οικιακές εργασίες, όπως η φροντίδα των παιδιών, γεγονός που μπορεί να δυσχεράνει τα μακρινά ταξίδια, οι εκδηλώσεις αυτές πραγματοποιήθηκαν σε χώρους κοντά στο κατάλυμά τους. Οι εκδηλώσεις έχουν καταστεί διαθέσιμες στο διαδίκτυο μέσω τηλεδιάσκεψης από την έναρξη της πανδημίας Covid-19. Το έργο παρέχει επίσης κατάρτιση σε γυναίκες που ενδιαφέρονται να εργαστούν στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης ή στον κοινωνικό τομέα. Το έργο Bridge, το οποίο χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, έχει υποστηρίξει περισσότερους από 3.000 πρόσφυγες στην εξεύρεση εργασίας από το 2015, το ένα τρίτο των οποίων είναι γυναίκες. Δεν προσφέρει μόνο υποστήριξη στους πρόσφυγες-παρέχει επίσης δωρεάν μαθήματα κατάρτισης για τα κέντρα εργασίας και τα γραφεία απασχόλησης σχετικά με το πώς να βοηθούν καλύτερα τους πρόσφυγες να βρουν εργασία.

Άνθρωποι που έχουν μείνει άνεργοι για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορούν να συγκεντρωθούν στο Recycling House στο Γκέτεμποργκ για να σχεδιάσουν το μέλλον τους μέσα από δραστηριότητες με θέμα τη βιωσιμότητα. Ασχολούνται με την κηπουρική, την επισκευή ποδηλάτων, τη μαγειρική και τις κατασκευές ανακύκλωσης, ενώ εργοθεραπευτές αξιολογούν την πρόοδό τους και τους βοηθούν να καθορίσουν τα επόμενα βήματά τους. Αυτό μπορεί να αναφέρεται σε μια θέση εργασίας, στην εκπαίδευση ή στην κατάλληλη ιατρική περίθαλψη. Αν και βρίσκεται σε μια περιοχή με υψηλή συγκέντρωση μεταναστών, η υπηρεσία αυτή είναι διαθέσιμη τόσο σε μετανάστες (με έμφαση στις γυναίκες συμμετέχουσες) όσο και σε άτομα σουηδικής καταγωγής. Το Recycling House, το οποίο διοικείται και χρηματοδοτείται από το Τμήμα Κοινωνικής και Πρόνοιας του Γκέτεμποργκ, πέτυχε πρόσφατα την ισότητα των δύο φύλων όσον αφορά τον αριθμό των συμμετεχόντων. Το πρόγραμμα αξιολογήθηκε προκειμένου να βελτιωθεί η προσέγγιση του φύλου.

Η πρωτοβουλία με τίτλο “Λεμεσός: μια πόλη, ολόκληρος ο κόσμος”, η οποία εφαρμόζεται στην Κύπρο από το 2013, περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων που αποσκοπούν στη βελτίωση της ικανότητας των υπηκόων τρίτων χωρών για κοινωνική ένταξη, συνοχή και κοινωνικοποίηση, καθώς και στην πρόληψη του κοινωνικού αποκλεισμού και των διακρίσεων. Οι πολυπολιτισμικές, αθλητικές καθώς και εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης συγκαταλέγονται στις δραστηριότητες που προσφέρονται, όπως και η κοινωνική στήριξη μέσω της συνεργασίας με σχολεία για την παροχή βιωματικών εργαστηρίων σε παιδιά, υπηρεσίες παιδικής φροντίδας, μαθήματα γλώσσας, μαθήματα πρώτων βοηθειών, εργαστήρια για την “ασφάλεια στο διαδίκτυο”, μαθήματα μαγειρικής και γαστρονομίας και εκπαιδευτικές εκδρομές.

Οι γυναίκες αποτελούσαν το 62% όσων συμμετείχαν στα προγράμματα κατάρτισης και εκπαίδευσης. Η πρωτοβουλία απευθύνεται σε υπηκόους τρίτων χωρών (ΥΤΧ) με διάφορα καθεστώτα διαμονής, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών μεταναστών που ζουν και εργάζονται νόμιμα στην Κύπρο, των ατόμων που ζουν στην Κύπρο με καθεστώς πρόσφυγα ή επικουρικής προστασίας, των ατόμων που ζητούν προσωρινή προστασία, των αιτούντων άσυλο και των ατόμων που επανεγκαταστάθηκαν, μετεγκαταστάθηκαν ή μεταφέρθηκαν από άλλο κράτος μέλος της ΕΕ. Το πρόγραμμα καλύπτει επίσης υπηκόους τρίτων χωρών που βρίσκονται στη διαδικασία απόκτησης νόμιμης διαμονής.

Το Quart de Poblet είναι γνωστός ως ένας δήμος φιλικός προς τους μετανάστες, με 1.502 αλλοδαπούς μεταξύ των 25.000 κατοίκων του. Ο αριθμός αυτός των μεταναστών αντιστοιχεί στο 6,07% του συνολικού πληθυσμού, με τους Μαροκινούς να αποτελούν τη συντριπτική τους πλειοψηφία. Η πόλη δίνει προτεραιότητα στην ενσωμάτωση των μεταναστών και την κοινωνική ένταξη. Το Quart de Poblet έχει δημιουργήσει ένα πρόγραμμα ένταξης με στόχο την αύξηση της ένταξης των μεταναστών. Το πρόγραμμα αυτό περιλαμβάνει γυναίκες από την Αλγερία, τη Βραζιλία, την Κίνα, την Ινδία, το Μαρόκο, το Ουζμπεκιστάν, την Παλαιστίνη και τη Ρωσία.

Γλωσσική Απόκτηση: ο στόχος αυτής της υπηρεσίας είναι να επιτευχθεί μάθηση που εκτείνεται πέρα από τη γνώση των λέξεων μιας νέας γλώσσας, καθώς επεκτείνεται σε όλες τις πτυχές της καθημερινής ζωής: προσωπική ζωή, υγεία, εκπαίδευση, απασχόληση και πολιτισμός. Για να επιτευχθεί αυτό, οι μαθητές συμμετέχουν σε ποικίλες δραστηριότητες, όπως εργαστήρια ψηφιακού γραμματισμού ή διαδρομές για την ανακάλυψη της κληρονομιάς του δήμου, εκτός από τη συμμετοχή και τη συνεργασία σε διάφορες πράξεις και εκδηλώσεις του δήμου. Διαπολιτισμική διαμεσολάβηση: στόχος αυτής της υπηρεσίας είναι να βοηθήσει τις οικογένειες μεταναστών να ενταχθούν στην εκπαιδευτική κοινότητα και στην αγορά εργασίας.

Στην Αθήνα, η επιτροπή εργασίας του Κέντρου Συντονισμού για θέματα Μεταναστών και Προσφύγων με εστίαση στα μέσα διαβίωσης και στην οικονομική ενδυνάμωση, η οποία αριθμεί σήμερα 69 μέλη (3 οργανώσεις του ΟΗΕ, 10 διεθνείς ΜΚΟ, 35 ΜΚΟ, 12 δήμοι, 2 υπουργεία και 2 φόρουμ μεταναστών/προσφύγων), συνεδριάζει κάθε μήνα για να συζητήσει θέματα σχετικά με την ένταξη των μεταναστών και των προσφύγων στην αγορά εργασίας, συγκεκριμένα την παροχή συμβουλών για την εργασία, την υποστήριξη βιογραφικού σημειώματος και συνεντεύξεων, τη μαθητεία και την κατάρτιση στο χώρο εργασίας, την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και την κοινωνική επιχειρηματικότητα.

Η επιτροπή εργασίας του Κέντρου Συντονισμού για θέματα Μεταναστών και Προσφύγων με εστίαση στις προσφύγισσες και μετανάστριες, στα ζητήματα φύλου και τη βία βάσει φύλου, η οποία αριθμεί σήμερα 53 μέλη (4 οργανώσεις του ΟΗΕ, 7 διεθνείς ΜΚΟ, 27 τοπικές ΜΚΟ, 3 υπουργεία και 1 φόρουμ μεταναστών/προσφύγων), συνεδριάζει σε μηνιαία βάση για να συζητήσει θέματα που αφορούν την ενδυνάμωση των γυναικών, την ανάπτυξη δεξιοτήτων και την ένταξη των γυναικών στην αγορά εργασίας, την παρενόχληση στον χώρο εργασίας και την υποστήριξη των θυμάτων της Βίας με βάση το φύλο. Επιπλέον, η επιτροπή αναπτύσσει δραστηριότητες υπεράσπισης της ισότητας των φύλων και συνεργάζεται με δημόσιους φορείς, όπως η αστυνομία, για την παροχή βοήθειας στα θύματα βίας βάσει φύλου.

Το δημοτικό σχέδιο ΙΙ για την ένταξη των μεταναστών στη Vila Nova de Gaia (2020-2024), το οποίο βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, περιλαμβάνει ως στρατηγικούς στόχους α) την προώθηση της απασχόλησης και των επιχειρηματικών δεξιοτήτων των επιχειρήσεων και των μεταναστών υπηκόων τρίτων χωρών, β) την ανάπτυξη μέσων για τη βελτίωση της ένταξης των μεταναστών στην αγορά εργασίας, γ) την ανάπτυξη υποστηρικτικών υπηρεσιών για τον μεταναστευτικό πληθυσμό και δ) την πρόληψη και την καταπολέμηση της εκμετάλλευσης της χρήσης και της πρόσληψης μεταναστών.

Το πρόσφατο δημοτικό σχέδιο για την ένταξη των μεταναστών του Arganil (2021) θέτει ως γενικό στόχο την προώθηση της ενεργού αναζήτησης εργασίας και την ένταξη αυτού του πληθυσμού στην αγορά εργασίας, καθώς και την κατάρτιση και την εργασιακή ένταξη των υπηκόων τρίτων χωρών- την προώθηση επιχειρηματικών σχεδίων και την υλοποίηση επιχειρηματικών ιδεών, καθώς και τη διάδοση της ποικιλομορφίας και των πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων ως εργαλείο για την πολιτιστική και επαγγελματική ένταξη.

Η Κλουζ-Ναπόκα είναι η πρώτη πόλη της Ρουμανίας που άρχισε να αναπτύσσει μια τοπική στρατηγική ένταξης για τους υπηκόους τρίτων χωρών. Οι κύριοι τομείς εστίασης της στρατηγικής είναι η αγορά εργασίας και η εκπαίδευση.

Όσον αφορά την αγορά εργασίας, στο πλαίσιο της Στρατηγικής αναπτύχθηκε ένας οδηγός για την παροχή καθοδήγησης τόσο στους εργοδότες όσο και στους εργαζόμενους σχετικά με τη διαδικασία πρόσληψης μεταναστών, καθώς και για την παροχή βοήθειας στους μετανάστες ώστε να κατανοήσουν καλύτερα τα δικαιώματά τους και τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η διαδικασία ένταξης στην εργασία στη Ρουμανία.

Εκτός από τον Οδηγό, η Στρατηγική στοχεύει στη δημιουργία μιας διαδικτυακής πλατφόρμας όπου οι μετανάστες μπορούν να έχουν πρόσβαση στην ένταξη από το Α έως το Ω. Θα υπάρχει μια σελίδα αφιερωμένη στην απασχόληση και την επιχειρηματικότητα. Η Στρατηγική θα είναι διαθέσιμη στις πιο διαδεδομένες γλώσσες.